ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ
Selçuklu Türklerinin Anadolu coğrafyasında kurmuş olduğu devlet.
Türklerin Anadolu’ya yerleşmesi 1071’deki Malazgirt Savaşı’ndan sonra hızlandı. Selçuklu komutanı Kutalmışoğlu Süleyman Şah Anadolu’daki fetihleri batıya yayarak 1075'te İznik’i Bizans’tan aldı ve burayı başkent yaparak bağımsızlığını ilan etti. Böylece kurulan Anadolu Selçuklu Devleti, İlhanlıların son Anadolu Selçuklu sultanını tahttan indirdikleri 1308'e kadar varlığını sürdürdü.
Bizans'ın sınır komşusu olan Süleyman Şah bir süre sonra bu devletin içişlerine karışmaya başladı. 1078'de Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah, Anadolu’da ayrı bir devlet kuran I. Süleyman Şah’ın güçlenmesinden kaygı duymaya başladı. 1078'de ordusunu Süleyman Şah'ın üzerine gönderdi.Beklediği zaferi kazanamadı. Süleyman Şah, Bizans'taki taht kavgalarından yararlanarak sınırlarını genişletmeyi bırakmak zorunda kaldı. Daha sonra I. Süleyman Şah 1082'de Adana ve Tarsus kentleriyle birlikte bütün Kilikya topraklarına sahip oldu. 1084'te de Antakya'yı ele geçirdi.
Kutalmışoğlu Süleyman Şah 1086 yılında Antakya yakınlarında Suriye Selçuklu Devleti Sultanı Tutuş'la yaptığı savaşta yenilerek ölünce, Süleyman Şah'ın iki oğlu I. Kılıç Arslan ve Kulan Arslan Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Melikşah'ın İsfahan'daki sarayına esir olarak gönderilmişti. Böylece Anadolu'da
bir otorite yokluğu ortaya çıktı. Bu döneme Anadolu Selçuklu
Devleti'nin Fetret dönemi denilebilir. Bu otorite boşluğundan yararlanan
İznik beyi Ebu'l-Kasım Anadolu Selçuklu Devleti'nin yönetimini eline geçirdi. Kardeşi Ebu'l-Gazi Hasan Bey'le birlikte Marmara civarında Bizanslılarla savaşarak devletin sınırlarını genişletmeye başladı.
Anadolu'yu kendisine bağlayamayı uman Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı Melikşah, Urfa
emiri Bozan'ı Ebu'l-Kasım'ın üzerine yolladı. Emir Bozan İznik'i
kuşattıysa da alamadı. Ancak Büyük Selçuklu Devleti'yle savaşmayı göze
alamayan Ebu'l-Kasım kardeşini İznik'te bırakarak Melikşah'la anlaşmak
üzere İsfahan'a hareket etti. Melikşah Ebu'l-Kasım'la anlaşmayı kabul
etmedi. Ebu'l-Kasım İznik'e geri dönerken 1092
yılında yolda yakalanarak idam edildi. Ebu'l-Kasım'ın ölümünden sonra
kardeşi Ebu'l-Gazi kısa bir süre daha İznik'i elinde tutmaya devam etti.
Ancak Büyük Selçuklu Devleti sultanı Melikşah'ın ölümü üzerine Süleyman
Şah'ın iki oğlu I. Kılıç Arslan ve Kulan Arslan İsfahan'da serbest
bırakıldılar. Ebu'l-Gazi İznik'e 1092
yılı sonlarında ulaşan I. Kılıç Arslan'a hiç direnmeden yönetimi
devretti. Böylece Anadolu Selçuklu Devleti'nin yönetimi tekrar
Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın hanedanına geri dönmüş oldu.Moğolların baskısının iyice artması üzerine, Anadolu Selçukluları birkaç
başarısız ayaklanma denemesine giriştiler. Hatta, bu ayaklanmalardan
birinde Memlüklü Sultanı Baybars’tan yardım istediler. Ordusu ile
Anadolu’ya gelen Baybars 1277 yılında Elbistan ovasında Moğolları
darmadağın etti. Ancak, Sultan Baybars’ın ülkesine geri dönmesinden
sonra, Moğolların intikamı acı oldu. Çok sayıda insanı acımasızca
öldürdüler. Bundan sonra Anadolu tamamen Moğol egemenliğine girdi.
Anadolu’yu atadıkları valilerle yönettiler. 1308 yılında, son sultan II.
Mesud’un ölümünden sonra Anadolu Selçuklu Devleti yıkıldı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder