LOUİS AGASSİZ 'İN BUZUL ÇAĞI ÖNERİSİ
Dünya’nın geçmişte bir Buzul Çağı yaşadığını öne süren ilk bilim adamı Agassiz olmuştur. (1837) .
Daha önce de Saussure, Venetz, Jean de Charpentier ve diğerleri, Alp buzulları üzerine özel çalışmalar yayımlamış ve hatta Charpentier, Jura dağlarının
zirvesinde ve eteklerinde dağılmış bulunan alp kayaçlarından oluşan
eratik blokların buzullarla taşındığı sonucuna bile varmıştı. Bu durum
Agassiz’in dikkatini çekmiş, Charpentier ile birlikte Alplere birçok
araştırma gezisi yapmakla kalmayarak, Aar buzullarından birinde bir dağ kulübesine yerleşerek buzun yapısını ve hareketlerini incelemişti. Bu araştırmalar sonucunda 1840 yılında iki ciltlik Etudes sur les glaciers ("Buzullar üzerine Çalışma") adlı eserini yayımladı. Bu çalışmasında buzulların ve buzultaşların
hareketlerini, geçtikleri yerdeki kayaları oyma ve yuvarlama etkilerini
ve Alp dağlarında karşılaşılan yarıkları ve hörgüçkayaları tartışmaya
açmıştır. Charpentier’nin, bazı Alp buzullarının Aar ve Rhône
nehirlerinin geçtiği geniş düzlüklere ve vadilere geçmişte yayılmış
olduğu yönündeki düşüncesini kabul etmekle kalmamış, daha da öteye
giderek görece yakın geçmişte İsviçre’nin başka bir Grönland
olduğu sonucuna varmıştır. Bahsedilen alanlarda birkaç buzulun
uzantısının varlığı yerine Alplerin yüksek rakımlarından başlayan ve
kuzeybatı İsviçre’nin tamamını kaplayarak Jura’ların güney eteklerine
kadar varan tek bir buz tabakasının varlığını ortaya koymuştur. Sözü
edilen buz tabakası, Jura’ların eteklerinden bazı zirvelere kadar
çıkmaktadır. Bu eserin yayımlanması tüm dünyada buzul fenomeninin
araştırılmasına yeni bir hız kazandırmıştır.
Buzul hareketleriyle ilgili fenomenlere böylelikle iyice aşina olan Agassiz, William Buckland ile birlikte 1840 yılında bir keşif gezisine çıktı. İskoçya’nın
dağlarını gezdiler ve değişik yörelerde eski buzul hareketinin
kanıtlarını buldular. Bu keşif Londra Jeoloji Derneği ile yapılan
çeşitli yazışmalarla bildirilmiştir. İngiltere, Galler ve İrlanda’nın dağlık bölgelerinde de buzul hareketinin kalıntılarından oluşan yerler olduğu hesaba katıldıktan sonra Agassiz, "şu
anda Grönland’da olanlara benzeyen büyük buz tabakalarının bir
zamanlar, katmanlardan oluşmayan çakıl taşı bulunan tüm ülkeleri
kapladığını ve bu çakıl taşlarının ilerleyen buzul tabakasının üzerinden
geçtiği katmanları ezerek öğütmesiyle oluştuğunu" belirtmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder